Ο ύπνος δεν τρέφει μόνον το παιδί, όπως σωστά ισχυρίζεται το γνωστό ρητό, αλλά και το γονιό και τον παππού και όλους τους μεγάλους, αφού δεν ομορφαίνει μόνο τη ζωή, αλλά θωρακίζει και την υγεία μας. Το γεγονός μάλιστα ότι περνάμε το ένα τρίτο περίπου της ζωής μας τυλιγμένοι στο σκοτάδι και βυθισμένοι σε όνειρα βαθιά κέντρισε το ενδιαφέρον των επιστημόνων από πολύ παλιά και πρόβαλλε επιτακτική την ανάγκη ναεξερευνήσουν τον ασυνείδητο εκείνο μηχανισμό που κάνει τα βλέφαρά μας να κλείνουν.
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ
Τι να είναι άραγε εκείνα τα ρολόγια στα βάθη του εγκεφάλου μας που χτυπούν σιωπητήριο και εγερτήριο, διευθύνοντας έτσι τους ρυθμούς του σώματός μας, αναρωτήθηκαν πολλοί. Κι όμως, ακόμα και για τηνεπιστήμη, ο ύπνος αποτελεί και σήμερα ένα βαθύ μυστήριο, αφού κανείς δεν μπορεί να δώσει μια σαφή απάντηση στο ερώτημα γιατί κοιμόμαστε.
Οι ειδικοί, μάλιστα, δεν συμφωνούν και στο γιατί ακριβώς χρειαζόμαστετον ύπνο, ενώ υπάρχουν κι εκείνοι που διατείνονται πως δεν τον έχουμε ανάγκη. Αλλά οι περισσότερες ενδείξεις κατοχυρώνουν το γεγονός ότι οάνθρωπος που του λείπει ο ύπνος –από την εποχή των σπηλαίων ακόμα– δεν μπορεί να αποδώσει κανονικά και υποφέρει από πολλές παθήσεις. Μάλιστα, υπάρχει και η άποψη ότι τα ζώα που στερούνται τον ύπνο πεθαίνουν.
Πολλοί, πάλι, θεωρούν ότι ο ύπνος είναι μια φυσιολογική«αποκατάσταση», ενώ άλλοι απλοποιούν το θέμα με την αφοπλιστικήθεωρία που λέει πως χρειαζόμαστε τον ύπνο απλά και μόνο διότι… νυστάζουμε!
Η δημοφιλέστερη, πάντως, θεωρία ισχυρίζεται ότι οι λειτουργίες αυτές του ύπνου είναι αδιάρρηκτες, αφού ο ύπνος κάνει καλό στο κορμί και το μυαλό μας. Οι φυσιολογικοί λοιπόν νεαροί ενήλικες κοιμούνται σε κύκλους των 90 περίπου λεπτών, ενώ το 20-25% της διάρκειας του ύπνου το περνούν με όνειρα, σε μια κατάσταση ΓΚΜ (Γρήγορης Κίνησης των Ματιών). Το 20% σε κατάσταση Β (Βαθύς ύπνος) και το υπόλοιπο της ώρας σε άλλες, λιγότερο επανορθωτικές καταστάσεις ύπνου.
Ο ύπνος σήμερα θεωρείται μια πολλαπλά μεταβαλλόμενη νευροφυσιολογική κατάσταση, η οποία διακρίνεται σε δύο είδη:
1. Στον ύπνο REM (Rapid Eye Movement), ο ύπνος των ονείρων, όπου εμφανίζεται υπερδραστηριότητα στον εγκέφαλο.
2. Στον ύπνο μη REM ή ύπνο βραδέων κυμάτων.
Ο ΥΠΝΟΣ ΣΩΖΕΙ ΤΗ…ΖΩΗ
Και βέβαια ισχύει κάτι τέτοιο εφόσον όταν είναι βαθύς, μας ανανεώνει σωματικά και συγχρόνως αναπτύσσει και ανανεώνει τα κύτταρά μας.
Όσο για την ονειρική κατάσταση, αυτή παγιώνει τη μνήμη μας, διότι όταν ονειρευόμαστε, η τράπεζα δεδομένων του εγκεφάλου μας ταξινομεί τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει και τις αρχειοθετεί για μεταγενέστερη χρήση.
Οι ίνες του εγκεφάλου μας λειτουργούν με μεγαλύτερη ταχύτητα όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ΓΚΜ, επιταχύνοντας έτσι συχνά και τιςφυσιολογικές μας λειτουργίες. Για παράδειγμα, η καρδιά μας χτυπά γρηγορότερα και η πεπτική διαδικασία συντελείται γρηγορότερα απ’ ό,τι όταν είμαστε ξύπνιοι και χαλαροί. Και μη νομίζετε ότι επειδή δε θυμόσαστε τα όνειρά σας, δεν ονειρεύεστε κιόλας! Απλά ανήκετε κι εσείς στο 50% εκείνων που δεν θυμούνται τίποτα από τις νυχτερινές τους φαντασιώσεις.
ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΑ ΠΛΕΥΡΟ ΣΤΟ ΑΛΛΟ
Παρόλο όμως που ο ύπνος είναι μια τόσο σημαντική αναζωογονητική καιθεραπευτική λειτουργία, η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν κοιμούνται αρκετά. Και πώς, αλήθεια, η καριέρα με τις υποχρεώσεις της, η προσωπική ζωή, τα διάφορα χόμπι και η τηλεόραση να χωρέσουν στις 24 ώρες της κάθε μέρας; Άλλωστε, δεν είναι αλήθεια πως ο πιο συνηθισμένος τρόπος που βρίσκουμε για να χωρέσουμε όλες μας τις ασχολίες μέσα σε μια μέρα είναι το να ξεκλέβουμε κάμποσο από τον ύπνο μας;
Αν λοιπόν έχετε δυσκολίες στον ύπνο, μάθετε ότι δεν είστε οι μόνοι. Έρευνες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι το 40% των ενηλίκων δυσκολεύεται κατά περιόδους να κοιμηθεί. Όσο για μας τους Έλληνες; Εμείς βιώνουμεεντονότερα από τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς την αϋπνία (1 στους 3), καθώς οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και ο έντονος θόρυβος των μεγαλουπόλεων στη χώρα μας αποτελούν παράγοντες που δυσκολεύουν τον ύπνο.
Μάλιστα, πρόσφατες έρευνες –σε παγκόσμιο επίπεδο– έδειξαν ότι ιδιαίτερα οι γυναίκες εμφανίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα από υπερβολική κούραση και έλλειψη ύπνου σε ποσοστά μεγαλύτερα και από εκείνα της καρδιοπάθειας ή του καρκίνου του μαστού.
ΓΙΑ ΟΛΑ ΦΤΑΙΕΙ Ο ΕΝΤΙΣΟΝ!
Ναι, καλά καταλάβατε, ο Τόμας Άλβα Έντισον. Εκείνος ο γνωστός εφευρέτης που το 1913 κατάφερε να φτιάξει τον ηλεκτρικό λαμπτήρα πυρακτώσεως και να μας… φωτίζει, κάνοντας έτσι τη νύχτα μέρα και επιμηκύνοντας συγχρόνως και τις εργάσιμες ώρες μας και κατά συνέπεια κλέβοντας και τον ύπνο μας.
Αυτά υποστηρίζει στο βιβλίο του «Κλέφτες ύπνου» ο καθηγητής Ψυχολογίας Στάνλεϊ Κορέν, ερευνητής κλινικός νευρολόγος από τοΒανκούβερ. Και όχι μόνον αυτό, αλλά ο δρ. Κορέν τα βάζει ακόμα και με την ηλεκτροκίνηση των μηχανών και όλα τα συναφή, που έδωσαν στηβιομηχανία τη δυνατότητα να εργάζεται μέρα νύχτα στο όνομα πάντα της προόδου, κάνοντάς μας όχι μόνο να χάσουμε τον ύπνο μας, αλλά και να θεωρούμε αυτή την απώλεια σαν πλεονέκτημα και μεγάλο προσόν.
Και το παράδειγμα του Τσόρτσιλ ή του Στάλιν, που καμάρωναν για τις λίγες ώρες ύπνου που δήθεν χρειάζονταν; Πώς είναι δυνατόν, αναρωτήθηκε ο δρ. Κορέν και έψαξε και βρήκε την αλήθεια. Ότι ο μεν Στάλιν εξαπατούσε το λαό του, αφήνοντας το φως στο γραφείο του να καίει ολόκληρη τη νύχτα, ενώ αυτός ροχάλιζε στο κρεβατάκι του, ο δε Τσόρτσιλ λαγοκοιμόταν στην καρέκλα του ουκ ολίγες φορές την ημέρα! Όσο για τον Έντισον, αυτός κοιμόταν στο εργαστήριό του, όπου κανείς δεντολμούσε να τον ενοχλήσει.
Και πού κατέληξε με τις έρευνές του ο Καναδός ερευνητής; Ότι από τη φύση του ο άνθρωπος έχει φτιαχτεί για να κοιμάται δυο φορές το 24ωρο, 8-8,5 ώρες τη νύχτα και 2-2,5 ώρες το μεσημέρι. Επομένως, οι λαοί της Μεσογείου που έχουν καθιερώσει τη μεσημεριανή σιέστα δεν είναι άφρονες, σύμφωνα με τον καθηγητή, αλλά οι εργαζόμενοι των ανεπτυγμένων κοινωνιών, που κοιμούνται μόνο 7-7,5 ώρες το 24ωρο μεαποτέλεσμα να γίνονται «αδέξιοι, ηλίθιοι, δυστυχείς και να πεθαίνουν πριν της ώρας τους».
ΥΠΝΕ, ΕΛΑ, ΛΥΤΡΩΣΕ ΜΕ!
Τι προκαλεί, όμως, την αϋπνία; Σύμφωνα με τον καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνο Σολδάτο, «αν και υπάρχουν πολλές αιτίες που προκαλούν αϋπνία, η εμφάνισή της είναι πολύ πιθανή αν είστε πάνω από 60 ετών, είστε γυναίκα, ιδιαίτερα στην εμμηνόπαυση, και έχετε ιστορικό κατάθλιψης».
Επίσης, άλλοι παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην αϋπνία είναι «το στρες, το άγχος, τα προβλήματα υγείας ή χρήση κάποιων φαρμάκων, αλλά και η μεγάλη ζέστη, καθώς και ο θόρυβος των πόλεων. Ή να οφείλεται απλά σε σωματικούς λόγους. Οι καψαλγίες στο στομάχι ή το στηθαγχικό άλγος, για παράδειγμα, είναι φυσικό να προκαλούν διαταραχές στον ύπνο. Εφόσον δεν υφίστανται σωματικοί λόγοι και δε διαπιστωθείκατάθλιψη –αν αποκλειστεί δηλαδή η περίπτωση να εκδηλώνεται η αϋπνία σαν σύμπτωμα σωματικών ή ψυχικών διαταραχών–, τότε τα αίτια της πρωτοπαθούς αϋπνίας πρέπει να αναζητηθούν στην προσωπικότητακάθε ασθενή».
Όμως, και ορισμένες συνήθειες μπορεί να στερούν από κάποιον την ικανοποιητική ξεκούραση, όπως:
- Η ανησυχία και η βεβαιότητα ότι θα δυσκολευτεί κανείς να κοιμηθεί.
- Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων καφεΐνης.
- Το κάπνισμα πριν από τον ύπνο.
- Ο παρατεταμένος μεσημεριανός ή απογευματινός ύπνος.
- Τα ακανόνιστα ή διαρκώς εναλλασσόμενα ωράρια ύπνου/αφύπνισης.
- Η άθληση δυο τρεις ώρες πριν από τον ύπνο.
«Αλλάζοντας όμως αυτές τις συνήθειες, είναι πιθανή ακόμα και η εξάλειψη της αϋπνίας», επισημαίνει ο κ. Σολδάτος.
Πάντως, η αϋπνία σε ανθρώπους κάτω των 35 ετών είναι συνήθωςβραχυπρόθεσμη και εξαρτάται από τις περιστάσεις. Αν, για παράδειγμα, έχετε αλλάξει την καθημερινή σας ρουτίνα, αν έχετε διασχίσει διαφορετικές ζώνες ώρας ταξιδεύοντας ή αν έχετε υποφέρει από συναισθηματική αναστάτωση, είναι λογικό να μην μπορείτε να κοιμηθείτε κανονικά. Μπορεί να χρειαστούν δύο και τρεις εβδομάδες για να προσαρμοστείτε στακαινούρια σας δεδομένα.
ΠΟΣΟ ΥΠΝΟ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ;
Οι απαραίτητες ώρες ύπνου διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλοι, για παράδειγμα, χρειάζονται περισσότερο ύπνο και άλλοι λιγότερο. «Σε καμιά όμως περίπτωση κάτω από ένα ορισμένο όριο», μας πληροφορεί ο καθηγητής. «Μέσα σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι οι 5 ώρες ύπνου το 24ωρο είναι ένα κατώτερο όριο, χωρίς όμως να θεωρηθεί απόλυτο. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο, όχι μόνο για τη διάρκεια του ύπνου, αλλά και για τη διαμόρφωση της εσωτερικής δομής του. Με την πάροδο λοιπόν της ηλικίας ο μέσος χρόνος ύπνου μειώνεται από τις 16-18 ώρες που κοιμάται το νεογέννητο, τις 8 ώρες ύπνου ενός παιδιού 12 ετών ή τις 7 1/2 ώρες ενός ενήλικα 25-24 ετών στις 6 1/2 ώρες των ηλικιωμένων ατόμων».
Πάντως, αν κάποιος όταν ξυπνά, αισθάνεται ξεκούραστος και παραμένειδραστήριος ολόκληρη την ημέρα, τότε πιθανότατα να έχει κοιμηθεί τις απαραίτητες ώρες. Αν αντίθετα εύχεται να είχε περισσότερη ενέργεια, έχει συχνά πονοκεφάλους το πρωί, πασχίζει να παραμείνει ξύπνιος στη διάρκεια της μέρας ή δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, τότε πιθανότατα δεν κοιμάται καλά.
ΟΙ ΑΫΠΝΙΕΣ ΒΛΑΠΤΟΥΝ
- Προκαλούν χρόνια κόπωση, μείωση της συγκέντρωσης και της απόδοσης, προβλήματα στη διάθεση, μερικές φορές και διαταραχές στη μνήμη. Επίσης, επηρεάζουν και το ηθικό.
- Άλλα συμπτώματα: Πονοκέφαλος ή πόνος στο στομάχι, μυϊκή ένταση, αναπνευστικά προβλήματα (αίσθημα πνιξίματος), ταχυπαλμίες, πόνοι στο στήθος.
- Όσοι υποφέρουν από αϋπνίες παρουσιάζουν διπλάσιες σωματικές ασθένειες και παθαίνουν 2-3 φορές περισσότερα ατυχήματα στο δρόμο.
ΠΕΣ ΜΟΥ ΠΟΣΟ ΚΟΙΜΑΣΑΙ…ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ
Οι λευκές ανελέητες νύχτες βασανίζουν συνήθως άτομα:
- Που έχουν την τάση να μην εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους.
- Που η επικοινωνία τους με τους άλλους ανθρώπους δεν φτάνει στο σημείο της πλήρους έκφρασης των συναισθημάτων τους, ειδικά των αρνητικών, όπως ο θυμός και η οργή.
Τα παραπάνω φαίνεται ότι τους προκαλούν μια ψυχοφυσιολογική αναστάτωση, κάνοντάς τους να εμφανίζουν ταχύτερο σφυγμό στη διάρκεια του ύπνου, πράγμα που σημαίνει ότι βρίσκονται σε μεγαλύτερη εγρήγορση.
ΠΡΟΣΕΛΚΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΟΡΦΕΑ
Γενικές συμβουλές
- Μην παραβιάζετε το πρόγραμμα του ύπνου σας: Θυμηθείτε τι σας έλεγε η μητέρα σας και θα εξασφαλίσετε την ανάπαυση που σας χρειάζεται: να πέφτετε στο κρεβάτι την ίδια ώρα κάθε βράδυ και ναξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε πρωί.
- Ό,τι είναι να πιείτε, πιείτε το νωρίς: Γιατί η πολλή καφεΐνη ή το πολύ ποτό 3 ώρες πριν πάτε για ύπνο μάλλον θα επηρεάσουν την ποιότητά του, ιδιαίτερα αν είστε ευαίσθητοι σε αυτά.
- Τρώτε ελαφρά: Καθώς το βαρύ δείπνο αργά το βράδυ εμποδίζει τον ξεκούραστο ύπνο. Αποκτήστε τη συνήθεια να τελειώνετε τη μέρα σας με κάτι ελαφρύ.
- Φροντίστε για την άνεση και τη βολή σας: Πώς; Με το να μην υιοθετείτε τους απαράβατους κανόνες που λένε πόσο σκληρό πρέπει να είναι το μαξιλάρι ή το στρώμα κ.λπ. Σημασία έχει να κοιμάστε σε περιβάλλον άνετο και ευχάριστο για σας και ας είναι ακόμα και… κλειστό το παράθυρο της κρεβατοκάμαράς σας.
- Όχι γυμναστική αργά το βράδυ: Γιατί θα σας φορτίσει μευπερβολική ενέργεια που θα αντιστρατεύεται αργότερα τον ύπνο σας.
- Μακριά από εργασίες που σας αγχώνουν 2 ώρες πριν πάτε για ύπνο: Δηλαδή μην κοιτάτε βραδιάτικα τους λογαριασμούς σας ή σε ποια τιμή έκλεισαν οι μετοχές σας στο χρηματιστήριο!
- Η κρεβατοκάμαρα είναι μόνο για ύπνο και… σεξ: Εκτός από τις σεξουαλικές δραστηριότητές σας, όλα τα άλλα, δηλαδή δουλειά, παιδιά, γυμναστική, χόμπι και τηλεόραση, κρατήστε τα έξω από τουπνοδωμάτιό σας. Γιατί μόνον έτσι δεν θα αποσπά τίποτα τηνπροσοχή σας όταν έρθει η ώρα να κοιμηθείτε.
0 Comments
No Comments Yet!
You can be first to comment this post!