Νεότερες Εξελίξεις στον Σακχαρώδη Διαβήτη

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί πλέον μια σύγχρονη μάστιγα της ανθρωπότητας επειδή τα ποσοστά του αυξάνονται με γεωμετρικό ρυθμό σε όλη την υφήλιο. Δεν είναι ένα ήπιο σύνδρομο, γιατί αυξάνει την θνητότητα (με 5 εκατομμύρια θανάτους μόνο για την περσινή χρονιά), αλλά και τη νοσηρότητα και επομένως την ποιότητα ζωής, επειδή στο μάκρος του χρόνου επιφέρει τύφλωση, συχνούς ακρωτηριασμούς άκρων, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, εμφράγματα, αναγκαιότητα συνεδριών σε τεχνητό νεφρό, όταν δεν ρυθμίζεται ικανοποιητικά.
Γράφει ο Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν».

Μια σημαντική παράμετρος είναι επίσης ότι ο ένας στους 2 διαβητικούς δεν γνωρίζει την νόσο, επομένως είναι πιο ευάλωτος στα προβλήματα του διαβήτη. Έτσι λοιπόν, μεγάλη προσπάθεια καταβάλλεται τόσο από τις οργανωμένες κοινωνίες, όσο και από φορείς επιστημονικούς, διαβητικών αλλά και διεθνών οργανισμών για τη συνεχή καταγραφή, την επιστημονική έρευνα και στην εφαρμογή νέων προγραμμάτων για την ορθολογική αντιμετώπιση του διαβητικού συνδρόμου.

Σήμερα, η ψυχολογική στήριξη των διαβητικών στα προβλήματα της καθημερινότητάς τους από τις απαιτήσεις για πειθαρχημένο τρόπο ζωής και των πιθανών επιβαρύνσεων λόγω των επιπλοκών, προβάλλει ως ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας ευμενούς έκβασης των προσπαθειών των διαβητικών. Η εξατομίκευση του θεραπευτικού προγράμματος του διαβητικού δεν περιορίζεται πλέον μόνο στην επιλογή του κατάλληλου φαρμακευτικού σκευάσματος, αλλά παράλληλα διερευνά και αξιολογεί τη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησής του, την κοινότητα που διαβιεί, το κοινωνικοοικονομικό του επίπεδο για να σχεδιασθεί καλύτερα μια ολιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων του στον προσωπικό του χώρο.

Το σύνθημα για τη λεπτομερή εξέταση του πληθυσμού με υιοθέτηση νεότερων και πιο αποτελεσματικών κριτηρίων στην εξεύρεση όλων των διαβητικών που λανθάνουν της διάγνωσης είναι παγκόσμια αναγκαιότητα. Ακόμη και οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να αποτελέσουν διαγνωστικό εργαλείο, ενώ οι οδηγίες για την αναγκαιότητα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας αποτελούν αξεπέραστο θεραπευτικό χειρισμό. Συνιστάται πλέον για παράδειγμα, εκτός από τα συστηματικά προγράμματα άσκησης να διακόπτεται ιδιαίτερα για τις μεγαλύτερες ηλικίες η συνεχής καθιστική στάση κάθε 30 λεπτά για ένα βραχύχρονο περπάτημα. Ιδιαίτερη φροντίδα και παρακολούθηση θα πρέπει να έχουν οι διαβητικές κυήσεις με προϋπάρχοντα τύπου 1 ή 2 διαβήτη, λόγω αυξημένης συχνότητας διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Τα υπογλυκαιμικά επεισόδια των διαβητικών συνεχίζουν να αποτελούν μια από τις τρεις κύριες αιτίες προσέλευσης λόγω παρενεργειών της φαρμακευτικής τους θεραπείας στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων. Τα περιστατικά, παρά την ανάπτυξη νέων «έξυπνων» αντιδιαβητικών δισκίων που δεν δρουν όταν τα επίπεδα σακχάρου αίματος είναι χαμηλά, έχουν αυξηθεί την τελευταία δεκαετία. Σημειώνεται ότι τα ποσοστά των προσελεύσεων λόγω υπογλυκαιμίας αυξάνονται ακόμα περισσότερο στις ηλικιακές ομάδες των μεγαλύτερων των 65 ετών που είναι και οι πιο εύθραυστες ηλικίες, λόγω νοσημάτων που συνυπάρχουν.

Η υπερκατανάλωση των σακχαρούχων αναψυκτικών έχει φανεί ότι έχει σχέση με την ανάπτυξη παχυσαρκίας και κατ΄επέκταση με τον σακχαρώδη διαβήτη. Για τον λόγο αυτό, η Πολιτεία της California, επέβαλε επιπλέον καταναλωτικό φόρο στα προϊόντα αυτά. Η κίνηση αυτή έχει πυροδοτήσει σε παγκόσμιο κλίμακα σχετικές συζητήσεις, αλλά και συνεχείς ενημερώσεις για την επιβάρυνση της υγείας μας από την κατανάλωση ζάχαρης και άλλων απλών υδατανθράκων. Έχει επίσης προταθεί ότι η πρωινή κατανάλωση καφέ σε λογική πάντα ποσότητα, δρα προφυλακτικά στην πρόληψη του διαβήτη, ενώ η μόλυνση της ατμόσφαιρας επιβαρυντικά.

Όσον αφορά τα φαρμακευτικά σκευάσματα, θα πρέπει να λαμβάνεται προσοχή όσον αφορά τα επίπεδα αίματος των διαβητικών που λαμβάνουν μακροχρόνια μετφορμίνη, γιατί μπορεί να απαιτηθεί θεραπεία υποκαταστάσεως. Από την άλλη μεριά, η μακρόχρονη χορήγηση μετφορμίνης συνδέθηκε επιδημιολογικά όχι μόνο με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνιση κακοηθειών, αλλά και νόσου Alzheimer. Η θεραπευτική εφαρμογή των βιοϊσοδύναμων ινσουλινών μείωσε το κόστος και έκανε δυνατή την κάλυψη ευρύτερου αριθμού διαβητικών. Η επανάσταση ήρθε από τα αποτέλεσμα μακρόχρονων μελετών, που απέδειξαν ότι η εμπαγλιφλοζίνη και η λιραγλουτίδη εκτός της αντιδιαβητικής τους δράσης ασκούν και καρδιαγγειακή προστασία. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι η κύρια αιτία θανάτου για τους διαβητικούς είναι τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, σε ποσοστό περίπου 60% και η ασπίδα που προσφέρουν τα σκευάσματα αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η επιμελής αντιμετώπιση των παιδιών και εφήβων με διαβήτη τύπου 2 είναι απαραίτητη και η σύσταση για βαριατρική χειρουργική για μείωση του σωματικού βάρους κρίνεται πλέον σκόπιμη. Τέλος, ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός οδηγεί ταχύτερα στην ανάπτυξη διαβήτη.

Η βαριατρική χειρουργική, με τις επεμβάσεις που οδηγούν σε απώλεια σωματικού βάρους συστήνεται με νέα κριτήρια για μεγαλύτερο εύρος διαβητικών.

Η χρήση ειδικών υποδημάτων σε παρουσία διαβητικής νευροπάθειας και η αντιμετώπιση του σχετικού βασανιστικού πόνου είναι ένας παράγοντας που απαιτεί πλέον επιθετική αντιμετώπιση για την επιβράδυνση της εξέλιξης των βλαβών πέρα από την ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν έναν ουσιαστικό σύμμαχο στην μάχη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του διαβήτη. Το «τεχνητό πάγκρεας», ένας συνδυασμός αντλίας συνεχούς χορήγησης ινσουλίνης με μια συσκευή συνεχούς μετρήσεως – καταγραφής των επιπέδων σακχάρου συνδεδεμένων με ένα λογισμικό που παρέχει αυτοματοποιημένους θεραπευτικούς αλγόριθμους με βάση την τεχνητή νοημοσύνη έτυχε πρόσφατα της εγκρίσεως του Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ.

Η κινητή τηλεφωνία, εκτός από την εξυπηρέτηση τέτοιων συστημάτων με τις άπειρες πλέον ιατρικές εφαρμογές της, υποστηρίζει την επικοινωνία του διαβητικού σε πραγματικό χρόνο με την ιατρική ομάδα παρακολούθησής του, παίρνει άμεσα πληροφορίες για τη θερμιδική αξία του γεύματος ώστε να υπολογίσει σωστά την ινσουλινική του δόση, αλλά και να υπολογίσει τις απώλειες θερμίδων από το απλό περπάτημα, μέχρι και τη συμμετοχή του σε προγράμματα έντονης καταπόνησης.

Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να τονισθεί ότι είναι αναγκαία, αφενός μεν η εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση κάθε διαβητικού ξεχωριστά, αφετέρου η ολιστική αντιμετώπισή του, γιατί συνήθως δεν είναι μόνος του ο σακχαρώδης διαβήτης αλλά και μια σειρά άλλων νοσημάτων (με συχνότερα την υπέρταση και την δυσλιπιδαιμία), που συμβάλλουν με τη σειρά τους στην εμφάνιση και εξέλιξη των επιπλοκών του διαβήτη, αλλά και γενικά στην υγεία του και στην ποιότητα ζωής του.